Bebeklerde Uyku Eğitimi Nedir, Nasıl Olmalıdır?

Bebeklik döneminde yeterli ve kaliteli uyku, çocuk gelişimi açısından çok önemlidir. Ancak birçok bebek, uzmanlar tarafından tavsiye edilen sürelerde uyumaz.(1) Ayrıca bebekli hayatın ilk yılları, oldukça yorucu geçtiği için anne babalar uyku konusunda özenli ve titiz davranıyor. Siz de bebeğinizin uykusunu düzene sokmak, gece boyu deliksiz bir uykunun keyfini çıkarmasını ve yeterince uyumasını sağlamak istiyorsanız bebeğinize uyku eğitimi verebilirsiniz. Peki uyku eğitimi nasıl verilir, uyku eğitim yöntemleri nelerdir? Uyku eğitimine dair merak edilenleri öğrenmek için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Uyku Eğitimi Nedir?

Uyku eğitimi, en basit tanımıyla bebeğinize bağımsız olarak uykuya dalmayı öğretmektir. Daha kapsamlı bir anlatımla uyku eğitimi “0-5 yaş arasında bebek ve çocuklara verilen, amacı uykuyu düzenlemek ve uyku kalitesini artırmak olan bir eğitim” olarak tanımlanabilir.(2) Bebekler için uyku eğitimi yöntemleri oldukça çeşitlidir. Bunlar arasında bazı yöntemler, diğerlerine göre daha yaygın olarak kullanılır. Yöntemler, ebeveyn desteğinin varlığına ve türüne göre farklılık gösterir. Uyku eğitimi, bebeğin uyku kalitesine katkıda bulunur ve ebeveynlerin ruh halini iyileştirerek bağlanmayı güçlendirir.(3)

Uyku Eğitimi Ne Zaman Verilmeli?

Bebeklerine uyku eğitimi vermek isteyenlerin en çok merak ettiği sorulardan biri de “Uyku eğitimi ne zaman verilir?” şeklindedir. Uyku eğitimine başlamanın kesin bir yaşı yoktur. Her bebeğin uyku eğitimine başlama ayı farklı olabilir.(3) Çünkü bebekler genellikle dört ay civarında kendi kendini sakinleşmeyi öğrenebilir ve gece beslenmesine duyduğu ihtiyaç azalır. Ayrıca bu aylarda bebeklerin uyku döngüleri de daha belirgin hale gelir. Tüm bunlara ek olarak uyku eğitimine başlamadan önce zamanlamayı iyi planlamalısınız. Yakın tarihte seyahat, taşınma gibi bir planınız varsa uyku eğitimini erteleyebilirsiniz.

Bebeklerde Uyku Eğitimi Yöntemleri

Anne babaların pek çoğu bebeklerinin uyku problemlerini çözmek ve onlara kendi kendilerine uykuya dalmayı öğretmek için uyku eğitimine başvurur. Bebeklerde uyku eğitimi için farklı yöntemler vardır. Peki, bebeklere uyku eğitimi nasıl verilir? Aşağıda sıraladığımız uyku eğitimi yöntemleri arasından sizin beklentilerinize ve aile dinamiklerinize uygun olanı belirleyerek bebeğinize uyku eğitimi vermeye başlayabilirsiniz.

Yatır Kaldır Yöntemi: Tracy Hogg Metodu

Yatır-kaldır yöntemi, dünyaca ünlü bebek hemşiresi ve çok satılan kitapların yazarı Tracy Hogg’un geliştirdiği bir yöntemdir. Bu nedenle Tracy Hogg metodu olarak da bilinen ve nazik uyku eğitimi yöntemleri arasında sayılan yatır-kaldır yöntemini uygulamak için şu adımları takip edebilirsiniz:

  • Bebeğinizi uykulu ama uyanık durumdayken beşiğine yatırın. Odadan çıkın.
  • Bebeğiniz beşiğe koyduğunuzda ağlarsa beşikten çıkarın. Odadan çıkmadan kucağınızda sakinleştirin ve sonra tekrar beşiğine koyun.
  • Bu adımları, bebek uyuyana kadar gerektiği kadar tekrarlayın.
  • Tüm çabalara rağmen bebeğiniz uyumazsa bebeğinizi odadan çıkarın, 10-15 dakika sakinleştirin ve yeniden başa dönün.

Tracy Hogg uyku yöntemi ile bebeğinizin kendi kendini sakinleşmeyi ve uykuya dalmayı öğrenmesine destek olabilirsiniz. Uygulama adımları ve öneriler, bebeğinizin ayına göre değişebildiğinden Hogg’un Bebek Bakım Sorunlarına Mucize Çözümler kitabından destek alabilirsiniz.(4)

Sandalye Yöntemi: Kim West Metodu

Kim West tarafından geliştirilen ve bu nedenle Kim West metodu olarak da anılan sandalye yöntemi de nazik uyku eğitimi yöntemleri arasında yer alır. Bu yöntemde amaç bebeği yavaş yavaş beşikte tek başına uyumaya alıştırmaktır. Sandalye yöntemini uygulamak için şu adımları izleyin:

  • Işıkları kapatın, bebeğinizi uykulu ama uyanık haldeyken beşiğine yatırın ve beşiğin yanına bir sandalye yerleştirerek oturun. İsterseniz beşiğin yanında yere de oturabilirsiniz.
  • Bebeğiniz beşikteyken ona dokunabilir, severek ya da ninni söyleyerek ya da dinleterek sakinleştirebilirsiniz. Ağlarsa kucağınıza alabilir, odadan çıkmadan sakinleştirerek yeniden beşiğine yatırabilirsiniz.
  • Üç günün ardından sandalyenizi beşikten biraz daha uzağa yerleştirin. Bu şekilde üç günde bir beşikten biraz daha uzaklaşın.
  • Sürecin sonunda bebeğinizi beşiğine bırakıp odadan çıkacak duruma gelebilirsiniz.

Tüm uyku eğitimi yöntemlerinde olduğu gibi Kim West uyku eğitimi ile de zaman zaman gerilemeler yaşayabilirsiniz, kendi kendine uyumaya alışan bebeğiniz beşiğe bıraktığında ağlamaya başlayabilir. Bu tür durumlarda yöntemi yeniden uygulayarak daha kısa süre içerisinde sonuç alabilirsiniz.(5)

Bedtime Fading Yöntemi

Bebeğiniz uykuya dalmadan önce uzun süre ağlıyorsa uykuya dalmaya ihtiyaç duyduğu saati kaçırıyor olabilirsiniz. Bu durumda bebeğinizin uyku işaretlerini yakından gözlemlemek ve buna göre bir uyku rutini oluşturmak üzerine kurulu olan fading ya da bedtime fading yönteminden faydalanabilirsiniz. Bu yöntemi uygularken izlemeniz gereken yol şu şekildedir:

  • Bebeğinizin gözlerini ovuşturma, esneme, huzursuzluk gibi uyku işaretlerini yakından gözlemleyin ve bu işaretlere göre bir yatma zamanı belirleyin.
  • Bebeğinizi belirlediğiniz yatma saatinde beşiğine yatırın. Ağlarsa beşikten çıkarıp sakinleştirin ve yeniden yatırın.
  • Bebeğiniz birkaç gece üst üste uykuya hızla daldıysa yatma zamanını 15 dakika öne çekin.

Bedtime fading yöntemini sandalye yöntemi gibi diğer uyku eğitimi yöntemleri ile birleştirebilir, böylece bebeğinizi hem onun hem de sizin için en ideal saatte uyumaya alıştırabilirsiniz.(6)

Ferber Yöntemi

Kademeli yok olma ya da kontrollü ağlama yöntemi olarak da bilinen Ferber metodu, bebeklerin kendi kendilerini sakinleştirmeyi ve bu sayede gecenin yarısı uyandıklarında bağımsız olarak yeniden uykuya dalmayı öğrenmelerine yardımcı olmayı hedefler. Dr. Richard Ferber tarafından geliştirilen bu yöntem, bebeğinizi ağlarken kendi haline bırakmanızı önerir.

  • Bebeğinizi uykulu ama uyanık halde beşiğine bırakın ve üç dakikalığına odadan çıkın.
  • Üç dakika sonra bebeğinizi kontrol edin ve uyumamışsa beş dakikalığına yeniden yanından ayrılın.
  • Beş dakika sonra kontrol ettiğinizde bebeğiniz hala uyumamışsa on dakika sonra tekrar kontrol edin. Bundan sonra bebeğiniz uyuyana kadar 10 dakikalık aralıklarla bebeğinizi kontrol etmeye devam edin.

Ferber uyku eğitimi yönteminde bebek ağladığında 15 saniyeden bir dakikaya kadar kucağa alınmasına izin verilir. Ancak daha sonra anne babanın bebeği yeniden beşiğe bırakması beklenir.(7)

Uyku Eğitimi İpuçları

Seçtiğiniz yöntem ne olursa olsun, uyku eğitiminin başarıya ulaşması için bazı ipuçlarına dikkat etmeniz gerekir. İşte, başarılı uyku eğitimi için dikkat edilmesi gerekenler:

  • Uyku rutini oluşturun: Uyku eğitimi verseniz de vermeseniz de bebeğiniz için bir uyku rutini oluşturmalısınız. Bebeğinizi uykuya hazırlayan bu rutin, ona uyku saatinin geldiğini hatırlatır ve uykuya daha kolay dalmasına yardımcı olur. “Uyku Rutini Oluşturmak İçin 7 Öneri” başlıklı yazımızı okuyarak bu konuda ilk adımı atabilirsiniz.
  • Doğru yöntemi seçin: Bebeğiniz ve sizin için en doğru uyku eğitimi yöntemi hangisi? Öncelikle bu sorunun yanıtı bulun ve seçtiğiniz yönteme dair detaylı araştırmanızı yaptıktan sonra eğitime başlayın.
  • Bebeğinizin uyku eğitimine hazır olduğundan emin olun: Her bebeğin gelişim süreci farklı olduğu için bunu anlamakta zorlanabilirsiniz. Ancak uyku eğitimine başlamak için uyku döngüsünün oturmuş olması, yani bebeğinizin her gün benzer saatlerde uyuyup uyanması önemli bir kriterdir.
  • Zamanlamayı doğru yapın: Tüm uyku eğitimi yöntemleri, bebeklerin “uykulu ama uyanık” iken beşiğe bırakılması üzerine kuruludur. Bebeğinizin henüz uykusu gelmemişse uykuya dalması çok uzun sürebilir. Bu da sizin cesaretinizi kırabilir. Çok uykusu gelmişse huzursuz olacağından uyku eğitimi denemeleri başarısızlıkla sonuçlanabilir.
  • İstikrarlı ve sabırlı olun: Uyku eğitiminin başarıya ulaşmasındaki en önemli faktörler; istikrarlı ve sabırlı davranmaktır. Eğitime başladıktan sonra her gün seçtiğiniz yöntemi uygulamanız, yorulsanız da vazgeçmemeniz önemlidir.

Sizin için en doğru uyku eğitimi yöntemini seçerek bebeğinize bağımsız uyumayı öğrenmesi için yardımcı olabilirsiniz. Bebeğinizi uyuturken ninnilerin gücünden de faydalanabilirsiniz. Bepanthol Baby olarak hayal gücümüzü zenginleştiren, sevildiğimizi ve güvende olduğumuzu hissettiren ninnileri, günümüze uyarlamak üzere AÇEV ile birlikte yola çıktık ve Sertab Erener ile İyiliğe Ninniler projesini hayata geçirdik. Sevilen ninnilerin sözlerini cinsiyet eşitliği, hayvan sevgisi, hoşgörü gibi konularda pozitif mesajlarla ve Sertab Erener’in sesiyle günümüze uyarladık. Siz de bebeğinizi pozitif ninnilerle büyütmek istiyorsanız İyiliğe Ninniler’e Spotify ve YouTube üzerinden ulaşabilirsiniz. Üstelik dinlediğiniz her ninni ile bağış kampanyasına destek olarak çocukların geleceğine katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça

  1. https://journals.healio.com/doi/10.3928/19382359-20200218-01 Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  2. https://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12415/7845/10396912.pdf?sequence=1&isAllowed=y Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  3. https://health.clevelandclinic.org/when-and-how-to-sleep-train-your-baby/ Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  4. https://www.healthline.com/health/parenting/pick-up-put-down-method Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  5. https://www.whattoexpect.com/first-year/sleep/chair-method-sleep-training/ Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  6. https://parentingscience.com/bedtime-fading/?__cf_chl_jschl_tk__=pmd_u4ngsiMGLsT4o31jtHyCIOFmY1YlDMZ32l8h7yQT0XI-1634815069-0-gqNtZGzNAlCjcnBszQyl Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
  7. https://parentingscience.com/ferber-method/ Son Erişim Tarihi: 21.10.2021
Pink and Gray Curve Image