Pişik Nasıl Geçer?
Pişik; bebekler, küçük çocuklar ve yetişkinlerde görülebilen bir cilt problemidir. Özellikle bebek bezi ya da yetişkin bezi gibi ürünleri kullananları etkileyen pişik; özellikle genital organlar, kasık çevresi gibi bölgeleri etkiler. Hafif pişik vakaları alınan önlemler ve basit ev tedavileri ile birkaç gün içinde kendiliğinden geçebilir. Ciddi pişik vakalarında pişiğin nedenleri doktor tarafından incelenmeli ve mevcut nedenine uygun tedaviler uygulanmalıdır. Yetişkinlerde görülen pişik semptomları çocuklar ve bebeklerde pişik belirtileri ile hemen hemen aynıdır. (1) (2) Pişik hakkında merak ettiğiniz tüm detaylar ile “Pişik neden olur?”, “Pişik nasıl geçer?” ve “Pişik ne iyi gelir?” sorularının cevaplarını sizler için derledik…
Pişik Nedir?
Bebek bezinin bağlandığı bölgede oluşan cilt döküntüleri pişik olarak adlandırılır. Genellikle 4-15 ay arası bebeklerde yaygın olarak görülebilir. Hafif pişik durumunda bebek bezinin bağlandığı bölgelerde hafif kızarıklıklar ve hassasiyet oluşabilir. Ciddi pişik vakalarında ise ağrılı açık yaralar gelişebilir. Tedavi edilmeyen pişik, enfeksiyona yol açabilir. Pişik, cildin idrar ve dışkıya uzun süre maruz kalması sonucu ortaya çıkar. İdrar ve dışkıdaki üre ile diğer bileşenler parçalanarak bebek bezi ortamının asit oranını artırır. Artan asit oranı nedeniyle cilt dokusu zarar görür ve ciltte kaşıntı, kızarıklık, iltihaplanma ile karakterize pişiğe neden olabilir. Aynı zamanda parçalanan üre, cilt bariyerinde de hasar yaratarak enfeksiyona neden olabilecek bileşenlerin cilt bariyerini aşarak vücut içine girişine yol açabilir.
Pişik çeşitleri aşağıdakileri içerir:
- Tahriş edici pişik: Bebek bezi dermatiti olarak da bilinen tahriş edici pişik, idrar ya da dışkının uzun süre temizlenmemesi nedeniyle ortaya çıkabilir.
- Candida pişiği: Bebeğin sindirim sisteminde doğal olarak bulunan candida adlı mantarın aşırı çoğalması sonucu candida pişiği oluşabilir.
- Bakteriyel pişik: İmpetigo olarak da bilinen bakteriyel pişik, idrar ya da dışkıda bulunan stafilokok ya da streptokok gibi bazı bakteri türleri nedeniyle oluşabilir.
- Alerjik pişik: Cilt dokusu hassas bebeklerde sıklıkla görülen alerjik pişik, bebek cildinin bebek bezi, ıslak mendil ve bazı bebek pişik kremi çeşitlerine karşı gösterdiği alerjik reaksiyondur. (2) (3) (4)
Pişik Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde ve yetişkinlerde pişik belirtileri birbirine benzerdir. Bebeklerde pişik belirtileri arasında aşağıdakiler yer alır:
- Bebek bezinin bağlandığı kalça, uyluk, kasık ve genital organlarda iltihaplı şişlikler,
- Bebek bezi bölgesinde kaşıntı ve hassasiyet,
- Bebek bezi bölgesinde kızarıklık ve/veya açık yaralar,
- Bebeğin bezini değiştirirken bacak arası pişik nedeniyle rahatsız olması, huzursuzluk, ağlama,
- Pişiğin etkilediği bölgelerde cilt kızarıklıkları (3) (5)
Pişik, genellikle evde tedavi yöntemleriyle kısa süre içinde geçebilir. Eğer ev tedavisi ile pişik geçmezse tedavi için reçeteli ilaçlara ihtiyacınız olabilir. Ayrıca pişiğin altında başka bir hastalık da yatıyor olabilir.Aşağıdaki durumlarda bebeğinizi bir sağlık uzmanına göstermeniz gerekebilir:
- Cilt döküntülerine ateş eşlik ederse,
- Cilt döküntüleri şiddetlenir ve açık yaralara dönüşürse,
- Cilt döküntülerinde kanama, aşırı kaşıntı ve iltihap sızıntıları olursa bebeğinizi vakit kaybetmeden çocuk doktoruna götürmeniz genel sağlık durumunun korunması açısından önemlidir. (3) (5)
Yetişkinlerde pişik belirtileri şunlardır:
- Hafif pişik vakalarında pembe ve kuru cilt görünümü,
- Ciddi pişik durumunda kızarıklık, tahriş, iltihaplanma ya da yanık görünümlü cilt,
- Ciltte lezyonlar,
- Yanma ve kaşıntı,
- Kalça, uyluk, genital organlar ve sırt bölgesine kadar uzanabilen cilt kızarıklıkları.(1)
Pişik Neden Olur?
Pişik oluşumunun pek çok farklı nedeni vardır. Bebeklerde pişik nedenleri arasında aşağıdakiler yer alabilir:
- Bebek bezinin sık değiştirilmemesi sonucu cilt yüzeyinin idrar ve dışkıya uzun süre maruz kalması,
- Mantar enfeksiyonları,
- Bakteriyel enfeksiyonlar,
- Hassas bebek cildinin beze alerjisi,
- Gıda alerjileri,
- Göğüs altı pişik için terli kıyafetlerin uzun süre değiştirilmemesi,
- Bazı antibiyotikler. (2)
Yetişkinlerde pişik nedenleri aşağıdakiler olabilir:
- Cildin ıslak beze uzun süre maruz kalması ve sürtünme nedeniyle cildin tahriş olması,
- Alt bezi olarak kullanılan bezdeki bileşenlere karşı alerjik reaksiyonlar,
- Banyo ya da duş sırasında genital bölgelerin dikkatli bir şekilde ve uygun ürünlerle yıkanmaması,
- Mantar enfeksiyonları. (1)
Pişiğe Ne İyi Gelir?
Pişik tedavisinin ilk adımı, pişikten etkilenen vücut bölgelerinin temiz ve kuru tutulmasıdır. Bebeğinizin bezi ıslandığında vakit kaybetmeden yenisi ile değiştirin. Pişik gelişen bölgeyi ılık su, temiz ve yumuşak bir bez yardımıyla nazik hareketlerle temizleyin. Temizleme işlemi için herhangi bir sabun ya da parfüm içeren bir temizleyici kullanmamaya özen gösterin. Tahriş olan bölgeyi ovalamaktan kaçının. Temizleme işlemi sonrası bölgeyi açık bırakarak havayla kurumasını sağlayın. Cildi kuruduktan sonra pişik kremi sürebilirsiniz. (2)
Bebeklerde Pişiğe Ne İyi Gelir?
Bebeklerde pişik nasıl geçer sorusuna verilebilecek en iyi cevap bebeğin altını temiz tutmaktır. Bebeğin altını, ıslanır ıslanmaz hemen değiştirin ve her bez değiştirme sonra pişik kremi sürün. Bezini sıkı sıkı bağlamak yerine hafif gevşek tutmanız, bebek bezinin cilde sürtünmesini önleyerek pişiğin şiddetlenmesini engelleyebilir. Mümkün olduğu kadar bebeğinizin bezini bağlamadan önce pişik olan bölgelerin açık hava ile temas etmesini sağlayın. Bebek kıyafetlerini yıkamak için kullandığınız deterjanın alerjen madde içerip içermediğine dikkat edin. Katı gıdaya geçen bebeklerde gıda alerjileri gelişebilir ve pişik görülme sıklığı artabilir. Bebeğinizin yeni yiyeceklere karşı tepkisini yakından gözlemleyin. (2) Ayrıca diş çıkarma dönemleri de bebeklerin pişik oluşumuna yatkın olduğu bir başka dönemdir.
Yetişkinlerde Pişiğe Ne İyi Gelir?
Yetişkinlerde pişik genellikle evde uygulanan bakımlarla kolayca tedavi edilebilir. Pişiğin geliştiği bölgeyi temiz ve kuru tutmak önemlidir. Temizlenen ve kuruyan bölgeyi nemlendirmek ve iltihaplanmadan korumak için pişik kremi kullanabilirsiniz. Yetişkinlerde pişik kremi olarak bebeklerde olduğu gibi koruyucu, parfüm, paraben ve SLS içermeyen ürünleri tercih edebilirsiniz. (1)
Kullanılan Kaynaklar:
- https://www.healthline.com/health/adult-diaper-rash Son Erişim Tarihi: 02.01.2024
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11037-diaper-rash-diaper-dermatitis Son Erişim Tarihi: 02.01.2024
- https://www.webmd.com/parenting/diaper-rash-treatment Son Erişim Tarihi: 02.01.2024
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3952026/ Son Erişim Tarihi: 02.01.2024
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diaper-rash/symptoms-causes/syc-20371636 Son Erişim Tarihi: 02.01.2024
CH-20240326-39
