Atopik Cilt

Atopik Dermatit Nedir?

Atopik dermatit, cilt dokusunun kuruyup pul pul dökülmesine ve kaşıntıya neden olan kronik bir cilt problemidir. Atopik dermatit belirtileri belirli dönemlerde alevlenebilir. Bazı durumlarda sadece çocukluk çağında gözlenirken bazen de kişiye tüm hayatı boyunca eşlik edebilir. Açık ten rengine sahip kişilerde genellikle kırmızı, koyu ten rengine sahip kişilerde kahverengi, mor ya da gri cilt döküntüleri ile karakterizedir. Çoğunlukla bebeklik ve çocukluk çağındakileri etkileyen bir durumdur ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Alerji öyküsü olan ve genetik yatkınlığa sahip kişilerde daha yaygın görülür. Sabun, deterjan, stres, hava değişiklikleri gibi belirli tetikleyicilere karşı cilt hücrelerinin verdiği bir tepki olarak tanımlanabilir. ^{(1) (2) (3)}

Atopik Cilt Neden Olur?

Atopik dermatitin kesin bir nedeni yoktur. Cilt bariyerinin hasar görmesi sonucu gelişebilir. Cilt bariyeri; seramidler, kolesterol ve yağ asitleri gibi bileşenlerin birbirine sıkı bir şekilde bağlanmasıyla oluşan bir yapıdır. Cildin doğal nemlenmesini sağlayan filaggrin adlı bir proteinin sentezlenmesine yardımcı olur. Kir, yabancı kimyasal ajanlar, zararlı güneş ışınları, toksinler, virüs ve bakteri gibi hastalık yapıcı mikroorganizmaların vücuda girmesini önler. Cilt bariyeri hasar gördüğünde cilt doğal nemini kaybeder, alerjen maddelere ve diğer çevresel faktörlere karşı savunmasız hale gelir. Tüm bu durumlar kuru, kaşıntılı ve pul pul döküntülerle karakterize atopik dermatite neden olabilir. ⁽⁴⁾ Atopik dermatite neden olabilen tetikleyici faktörler aşağıdakileri kapsayabilir;

• Şampuan, bulaşık deterjanı, banyo köpüğü, sabun gibi tahriş edici bileşen içeren temizlik ürünleri,
• Soğuk ve kuru hava, ev tozu akarları, evcil hayvan tüyleri, polen, küf gibi çevresel faktörler,
• İnek sütü, yumurta, yer fıstığı, soya gibi bazı besinler,
• Yün ve sentetik kumaşlar,
• Adet dönemi, menopoz, gebelik gibi dönemlerde yaşanan hormonal değişiklikler. ⁽²⁾

Atopik Dermatit Belirtileri Nelerdir?

Atopik dermatit belirtileri zaman zaman ortaya çıkıp kaybolabilir. Sadece vücudun bir bölgesini etkileyebilir. Çocuklarda atopik dermatit semptomları genellikle dirsek içi, diz arkası, boyun yanları, ağız çevresi, el ve ayak bilekleri ile ellerde görülür. Bebeklerde ise genellikle kafa derisi, yüz, boyun, dirsek ve dizleri etkiler.

Çocuklarda ve bebeklerde atopik dermatit belirtileri arasında aşağıdakiler yer alabilir:

• Kuru ve pul pul dökülen cilt,
• Şiddetli kaşıntı,
• Ciltte kızarıklık ve şişkinlik,
• Cilt renginde solukluk,
• Çizildiğinde kabuk bağlayan ve iltihap sızdıran küçük şişlikler,
• Yüzde, üst kollarda ve uyluklarda sert şişlikler,
• Göz kapakları ve/veya göz çevresindeki cilt renginde koyulaşma,
• Ağız, göz ve kulak çevresindeki cilt dokusunda değişmeler,
• Kurdeşen benzeri kırmızı şişlikler ⁽⁵⁾

Gençlerde ve yetişkinlerde atopik cilt belirtileri şunlardır:

• Çizildiğinde kanatan ve kabuklanan, rengi kırmızıdan koyu kahverengiye kadar değişen pul pul cilt döküntüleri,
• Şiddetli kaşıntı,
• Eller, boyun, dirsekler, dizler ile diz çevresi, ayaklar ve ayak bileklerinde döküntüler,
• Göz altında Dennie-Morgan kıvrımı olarak bilinen fazladan deri kıvrımı,
• Göz altındaki cilt dokusunda renk koyulaşması,
• Avuç içi ve ayak tabanlarında ekstra buruşma,
• Uykusuzluk, depresyon veya anksiyete ⁽⁶⁾

Atopik Dermatit Bulaşıcı Mıdır?

Atopik egzama belirtileri bazı dönemlerde kendiliğinden kaybolur. Alevlenme döneminde dahi atopik dermatit bulaşıcı özelliğe sahip değildir. Ancak ciltte yaralar meydana gelirse ya da cilt lezyonları iltihaplanırsa bu durum bir enfeksiyonun habercisi olabilir. Temas ile sadece enfeksiyona neden olan mikroorganizmalar bulaşabilir. ⁽¹⁾

Atopik Cilde Sahip Olanlar Nelere Dikkat Etmelidir?

Atopik dermatit, etkili olduğu bölgelerde şiddetli kaşıntı hissine neden olabilir. Ancak kaşıma sonrası cilt bariyeri daha fazla hasar görebilir ve hastalığın diğer bölgelere yayılmasına yol açabilir. Bir süre sonra cildi kaşımak etkilenen bölgedeki cilt dokusunun kalınlaşmasına, daha çok kurumasına, enfeksiyona, kanamalara ve kalıcı yara izlerine neden olabilir. Kaşıntıların cilt dokusuna verdiği hasarı en aza indirmek için tırnakları kısa ve temiz tutmaya dikkat etmeniz önemlidir. Atopik dermatitin alevlenmesine neden olan pek çok faktör vardır. ⁽⁷⁾ Hastalık semptomlarının şiddetlenmesine yol açabilen aşağıdaki tetikleyicilerden uzak durmaya da özen göstermelisiniz:

• Sert dokulu kalın kumaşlar kullanılarak üretilen giysiler,
• Aşırı sıcak su ile duş alma,
• Toksisite potansiyeli olan kimyasal içeriklere sahip deterjan, sabun, jel, deodorant ve makyaj ürünleri, ⁽²⁾
• Yumurta, inek sütü, soya ürünleri, yer fıstığı, gluten içeren buğday ürünleri, fındık, kabuklu deniz ürünleri gibi besinler (Hangi besinlerin atopik dermatit semptomlarını etkilediğini belirleme konusunda diyetisyenden yardım alabilirsiniz.). ⁽⁷⁾

Taze sebze ve meyveler ile desteklenen ve sağlıklı yağlar içeren yeterli ve dengeli bir diyet ile atopik dermatit semptomlarının hafiflemesine yardımcı olabilirsiniz. ⁽⁷⁾